CONCEPT0031 Urbanism - Architecture - Pluricultural studies

De locatie voor de nieuwbouw moskee is de al bestaande locatie in deelgemeente Delfshaven in Rotterdam in de wijk Nieuwe Westen grenzend aan de wijken Spangen en Middelland. Kenmerkend aan deze locatie is de pluriforme samenstelling van haar bewoners. De locatie huisveste een voormalig godshuis, dat nu wederom deze functie zal krijgen.

De moskee

In de tijdgeest van de 21ste eeuw vraagt de architectuur van een moskee een modern en dynamisch ontwerp. Belangrijke elementen zijn niet alleen de gebruikers, maar tevens stedelijke context waarbinnen het gebouw wordt geplaatst. Tevens is het gebouw toereikend voor jong en oud, eerste en latere generaties, Marokkaans, Islamitisch en Nederlands.
Het project voorziet in een ideale relatie tussen programma en functionaliteit. Dit maakt het vervolgens mogelijk dat de functie van de moskee optimaal benut zal worden.

Daawa, een uitnodiging

Centraal in de islam is het principe van Daawa, de uitnodiging tot Islam. Dit project heeft dit principe geadopteerd en fysisch en metaforisch vertaald in haar stedenbouwkundige uitwerking. Zo voorzien bestaande en artificiële stedenbouwkundige connecties in combinatie met het innovatieve architectonische ontwerp voor openheid en toegankelijkheid. Bezoekers worden zo uitgenodigd tot het gebouw, al vanuit omliggende straten en het tegenoverliggende plein. Het hoogtepunt van deze Daawa uit zich in de entree van het gebouw. Deze publieke tussenzone, tussen het sacrale van de bidruimte en de buitenwereld, heeft als doel tot interactie tussen moslims en niet-moslims, debat en het promoten van een groter begrip tussen ideologie, geloof en humaniteit.

De verschillende (en soms overlappende) functies die zich bevinden in de moskee hebben geleid tot multifunctionele en aanpasbare ruimten die, afhankelijk van de functie, tegelijkertijd zorgen voor natuurlijk integrerende interactie tussen haar gebruikers. Buiten deze functies vangt het ook de fluctuaties van bezoekers en gebruik op. Zo kunnen ruimten aangepast worden tijdens top dagen, zodat er extra gebedsplekken worden gecreëerd, maar kunnen er ook conferenties, feesten, colleges of lezingen gehouden worden.
De moskee heeft als doel de binding van jong en oud, de Rotterdammers, te stimuleren en versterken.
Islamitische herkenbaarheid
Om het ontwerp van de moskee te kunnen omschrijven en voor haar gebruikers herkenbaar en vertrouwd te laten zijn, is de integratie van islamitische architectuur een belangrijk element. Kenmerkend aan de islamitische architectuur is de integratie van cultuur en context. In dit geval de Marokkaans Nederlandse cultuur in een Rotterdamse context; Rotterdam als architectuurstad van Nederland. Moskee Annasr als modern Marokkaans Islamitisch symbool van de Rotterdamse architectuurstad.
Belangrijke elementen die een plek hebben gevonden in het ontwerp zijn water, licht, geluid en kalligrafie. De islamitische maankalender, de Maancyclus, is op innovatieve en abstracte wijze verwerkt in het ontwerp. Op eenzelfde manier zijn, de voor moslims belangrijke vijf zuilen, vertaald in het ontwerp.

Sanctum

Deze gebedsruimte wordt gecombineerd met een reinigingsruimte voor de woed, het wassingritueel. Tevens is de gebedsruimte zodanig toegankelijk dat er veelvoorkomende irritaties bij het uitdoen en opbergen van schoenen worden voorkomen. Zo is er de schone gang met meerdere toegangen tot het sanctum, wat zorgt voor een ideale toegankelijkheid. De Azaan, oproep tot gebed, zal levensecht ervaren worden door de gecreëerde atmosfeer in de gebedsruimte. Tegelijkertijd zal deze oproep worden vertaald in lichtdiagrammen (abstracte vertaling van de Al Mouadin) en naar buiten worden gezonden middels de minaret. Het dak laat tevens, geïnspireerd door Marokkaans geometrische patronen, op hemelse wijze licht toe in de gebedsruimte. Op deze manier is de constructie verweven met islamitische raster patronen en zal het oog van Allah de gebruikers van de ruimte inspireren. De bidrichting, Al Qibla, wordt geaccentueerd door scherpe lichtinvallende lijnen richting Mekka.

Interstitiale ruimte

Dit is het overgangsgebied waar entree tot het gebouw samenkomt met alle andere functies in het gebouw. Deze dient tevens als energiebuffer tussen de gebedsruimte en de warmte of hitte van buiten. Van hieruit kunnen de Maroclounge en Cultifunctiezaal bereikt worden. Tevens zijn de toiletten, bestuurskamers en overige ruimten bereikbaar.

Maroc lounge

Deze ‘pre-pray’ en/of ‘after-pray’ ruimte is de ruimte voor ontmoeting, ontspanning en/of verdieping. Deze ruimte is zodanig multifunctioneel dat deze tevens fungeert als bibliotheek en Internetruimte. Jong en oud, man en vrouw ontmoeten elkaar hier en zorgen voor de nodige levendigheid buiten de gebedstijden om.
Hier kan men (inter-) nationaal nieuws lezen via internetzuilen of kranten, digitaal preken naluisteren, maar ook samenkomen met familie, vrienden of visite. De bibliotheek zorgt, i.s.m. de bibliotheek van Rotterdam, voor verdiepende literatuur en cultuur gerelateerde literatuur.

Cultifunctiezaal

Deze multifunctionele zaal is een combinatie van een conferentiezaal, feestruimte en lesruimten. Naar gelang de wens van gebruik kan de ruimte worden getransformeerd.
Het gebouw bezit tevens een kapper en kleine winkel voor dagelijkse behoeften.

Duurzaamheid

Wat deze moskee eveneens uniek maakt is, in lijn met de Islamitische leer, het gebruik van groene energie, milieubewuste ontwerp keuzes en vooruitstrevende materiaal gebruik die tevens onderhoudsvriendelijk zijn.

Dit gebouw zal bij uitvoering het prototype van duurzaamheid worden en zal geïntegreerd worden met minaretten gecombineerd met zonne- en windenergie en energieverbruik gebaseerd op het jaargetijde.

Het gebouw bevat vides die dienen als warmte buffers en holle minaretten die zorgdragen voor een energie efficiënte luchtdistributie en daglichttoetreding.